In het Limburgse Ysselsteyn nabij Venray is de grootste militaire begraafplaats van Nederland te vinden. Er liggen zo’n 32.000 doden begraven. Voornamelijk Duitsers, maar er liggen ook een aantal Nederlanders begraven.
Het is 2014 en ik ben in Venray voor een bezoek aan mijn zusje. Omdat ik er toch moest zijn en ik bezig ben met een reeks (fotograferen van Oorlogsbegraafplaatsen) heb ik gelijk mijn fototoestel meegenomen. Eerst foto’s schieten op de Britse begraafplaats zelf, dan op de koffie en vervolgens door naar Ysselsteyn.
De Duitse begraafplaats is de enige in Nederland. In ons land waren er ooit meerdere plekken waar Duitse soldaten lagen begraven, maar door de tijd heen is alles verplaatst naar Ysselsteyn.
Aangekomen bij de begraafplaats merk ik dat ik me wat somberder begin te voelen. Eigenlijk voel ik me altijd zo als ik dergelijke plaatsen bezoek. Het is misschien een soort van schuldgevoel. Ik weet het eigenlijk niet en misschien moet ik het niet proberen te duiden.
Duitse begraafplaatsen zijn altijd extra sober. De stenen zijn altijd grijs en het gras lijkt meestal wat extra verdord te zijn. In Ysselsteyn zijn vooral kruizen te zien. Kruizen, zover je kan kijken, overal zijn kruizen.
Ik loop een stuk over het pad in het midden vooruit en neem alles goed in me op. Dit doe ik eigenlijk altijd om vervolgens naar rechts te gaan om de kruizen van dichterbij te bekijken. Eigenlijk om namen te lezen. Dat is namelijk wat je ziet namen. Veel Duitse namen en als er geen naam is dan zie je wel Ein Deutcher Soldat.
Naast Duitse mannennamen zie je ook namen van vrouwen voorbij komen. Maar er liggen ook Nederlanders begraven. Zo zag ik de namen Hendrik en Johanna Welters. Niet ouder geworden dan 10 en 14 jaar. Het graf van de moeder ligt ernaast. Wat zoeken leert me dat ze in 1942 zijn omgekomen bij een geallieerd bombardement. Bizar.
Dit bezoek helpt me weer herinneren aan het feit dat ik het geluk heb om in vrede en vrijheid te mogen leven. Bij de meeste kruizen leert een rekensom, dat ik zelfs ouder ben geworden dan de meeste die hier begraven liggen. Heel beklemmend eigenlijk.
